Xã hội Đế_quốc_Inca

Dân số

Số lượng người sinh sống tại Tawantinsuyu ở mức cao nhất là không chắc chắn, với ước tính dao động từ 4-37 triệu. Hầu hết các ước tính dân số nằm trong khoảng từ 6 đến 14 triệu. Người Inca có giữ các số liệu nhân khẩu trong những nút thắt quipu, nhưng cách đọc chúng đã bị mai một và thất truyền qua nhiều đời dưới sự cai trị của Tây Ban Nha.[25]

Ngôn ngữ

Hình thức giao tiếp và lưu giữ thông tin chính của đế quốc là bằng quipu, gốm sứ, len dệt và nhiều phương ngữ khác nhau của tiếng Quechua, ngôn ngữ mà người Inca áp đặt lên các sắc tộc khác trong đế quốc. Mặc dù tiếng Quechua được nói ở vùng Andes, bao gồm cả miền trung Peru, nhiều thế kỷ trước khi sự mở rộng nền văn minh Inca, phương ngữ Quechua mà người Inca áp đặt là phương ngữ của Vương quốc Cusco (một dạng ban đầu của "Nam Quechua" ban đầu được đặt tên là Qhapaq Runasimi, hay 'ngôn ngữ vĩ đại của người dân') theo một số học giả.[35][36]

Ngôn ngữ Inca bắt đầu phát triển các phương ngữ khi đế quốc tiếp tục bành trướng. Sự đa dạng của tiếng Quechua tại thời điểm đó và thậm chí là ở ngày nay không phải là kết quả trực tiếp từ người Inca mà chỉ là một phần lý do. Các nền văn minh trong đế chế đã nói trước đây nói tiếng Quechua giữ lại ngôn ngữ của riêng họ.[36]

Mặc dù nhiều xã hội trong đế quốc đã nói hoặc học nói tiếng Quechua, nhiều người vẫn tiếp tục nói các ngôn ngữ gốc của họ, như tiếng Aymara, vẫn được sử dụng ở Bôlivia hiện nay, nơi đây là ngôn ngữ bản địa chính và ở các khu vực xung quanh Bôlivia. Ngôn ngữ của Đế quốc Inca do vậy rất đa dạng. Di sản của người Inca tồn tại lâu hơn đế quốc của họ, do người Tây Ban Nha vẫn cho dân chúng tiếp tục sử dụng tiếng Quechua.[36]

Tuổi và xác định giới tính

Tỷ lệ tử vong sơ sinh cao trong Đế quốc Inca khiến tất cả trẻ sơ sinh được đặt tên là ‘wawa’ khi mới chào đời. Hầu hết các gia đình không đầu tư quá nhiều vào con của họ cho đến khi chúng được hai hoặc ba tuổi. Khi đứa trẻ lên ba, buổi lễ "đến tuổi" gọi là rutuchikuy được tổ chức. Đối với người Inca, buổi lễ này chỉ ra rằng đứa trẻ đã bước vào giai đoạn "thiếu hiểu biết". Trong buổi lễ này, gia đình sẽ mời tất cả các người thân đến nhà của họ để ăn và nhảy, và sau đó mỗi thành viên trong gia đình sẽ nhận được một lọn tóc từ đứa trẻ. Sau đó, người cha sẽ cạo trọc đầu đứa trẻ. Giai đoạn này của trẻ con được coi là "thiếu hiểu biết, thiếu kinh nghiệm và thiếu lí sự, thứ mà đứa trẻ sẽ phát triển sau này."[26] Trong xã hội Inca, từ giai đoạn thiếu hiểu biết đến phát triển, trẻ phải học được vai trò của mình dựa trên giới tính của chúng.

Nghi thức quan trọng tiếp theo là kỷ niệm sự trưởng thành của một đứa trẻ. Không giống lễ đến tuổi, lễ trưởng thành đánh dấu sự dậy thì của đứa trẻ. Lễ kỷ niệm dậy thì này được gọi là warachikuy cho bé trai và qikuchikuy cho bé gái. Nghi lễ warachikuy bao gồm khiêu vũ, nhịn ăn, phô trương sức mạnh và các nghi lễ gia đình. Chàng trai cũng sẽ được tặng quần áo mới và dạy cách hành xử như một người đàn ông chưa cưới. Các qikuchikuy đánh dấu sự khởi đầu của kinh nguyệt, cô gái sẽ phải đi vào rừng một mình và chỉ quay trở lại sau khi chảy máu kết thúc. Trong rừng, cô gái sẽ phải nhịn ăn, và một khi trở về, cô gái sẽ được đặt tên mới, quần áo người lớn và lời khuyên. Giai đoạn "dại dột" này của cuộc đời là thời gian những người trẻ tuổi được phép quan hệ tình dục mà không phải làm cha mẹ.[26]

Trong độ tuổi từ 20 đến 30, mọi người được coi là thanh niên, "chín muồi cho suy nghĩ nghiêm túc và lao động."[39] Thanh niên có thể giữ thanh xuân của mình bằng cách sống ở nhà và giúp đỡ trong gia đình của họ. Những người trẻ tuổi chỉ đạt đến sự trưởng thành và độc lập hoàn toàn khi họ kết hôn.

Vào cuối đời, các thuật ngữ dành cho nam và nữ biểu thị sự mất đi sức sống tình dục và tình người. Cụ thể, giai đoạn "suy đồi" biểu thị sự mất mát về tinh thần và suy giảm thể chất.

Bảng 7.1 từ bài viết của R. Alan Covey[26]
TuổiGiai đoạnThuật ngữ cho nữ giớiThuật ngữ cho nam giới
< 3Khái niệmWawaWawa
3–7Thiếu hiểu biết (chưa biết nói)WarmaWarma
7–14Phát triểnThaski (hoặc P'asña)Maqt'a
14–20Dại dột (động dục)Sipas (chưa cưới)Wayna (chưa cưới)
20+Trưởng thành (tình thần và thể chất)WarmiQhari
70Ốm yếuPayaMachu
90Già yếuRukuRuku

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Đế_quốc_Inca http://www.allempires.com/article/index.php?q=inca http://www.davideandrea.com/personal/ideas/inca_st... http://www.destination360.com/peru/machu-picchu.ph... //books.google.com/books?id=YyNo4Nsh_qQC //books.google.com/books?id=_gsFrnn9RzQC //books.google.com/books?id=j-FusDo4ssoC //books.google.com/books?id=xrjz_PgrAdsC&pg=PA60 http://www.kellscraft.com/IncaLand/incalandsconten... http://www.kb.dk/elib/mss/poma/ http://jwsr.pitt.edu/ojs/index.php/jwsr/article/vi...